امروزه شاهد سبک جدید از مداحی هستیم که به سبک "شور" معروف است، در این سبک ذکر گفتن یکی از اصلی ترین بخش‌های مراسم است.
برخی افراد و گروه‌ها از همان ابتدا مخالف ذکر گفتن بودند و برخی هم موافق، در ادامه این مطلب به نحوه ذکر گفتن اصولی در هیئت و حکم شرعی ذکر گفتن از دید مراجع تقلید پرداخته‌ایم.
ذکر گفتن در هیئت خوب یا بد؟
ذکر گفتن به عملی گفته میشود که در هیئت‌ها یک نفر به عنوان ذاکر کنار مداح می‌ایستد و ذکر "حسین، حسین" را تکرار میکند که باعث ساخته شدن زیر صدای مداح میشود.
برخی از افراد معتقداند اگر ذکر گفتن به صورت درست و اصولی باشد، و موجب بی احترامی به اسم اما حسین(ع) نشود اشکالی ندارد. اما برخی معتقداند ذکر گفتن در هیئت چه به شکل اصولی و چه غیر اصولی کار درستی نیست و کلا با بحث ذکر گفتن مخالف هستند.
در ادامه به برسی نکات منفی و مثبت ذکر گفتن در هیئت‌ها و مداحی‌ها میپردازیم.
چرا ذکر گفتن در هیئت خوب است؟
ذکر گفتن در مداحی اگر به صورت درست و اصولی باشد، یعنی ذکر گفتن ریتم خشن و تندی نداشته باشد و اسم امام حسین (ع) به صورت کامل تلفظ شود؛ در این صورت ذکر گفتن خوب است و مورد پسند بسیاری از افراد است.
در مواردی که ذکر گفتن درست و اصولی باشد باعث:
- جلوه دادن به مجلس
- خارج کردن مجلس از بی‌حالی
- بهتر شدن ریتم مجلس و یک دست شدن سینه‌زنی
- جذابیت سمعی مجلس برای شنونده
و... میشود.
چرا ذکر گفتن در هیئت بد است؟
در مداحی‌های امروزی شاهد مواردی هستیم که در آن ذکر گفتن به صورت تند و خشن صورت میگیرد و باعث زشت و خشن جلوه دادن مجلس امام حسین (ع) میشود.
در بعضی از مداحی‌ها ذکر گفتن به این صورت است که با تغییر تنظیمات دستگاه صدای ذاکر را بیس‌دار و خشن میکنند و یا در برخی مداحی‌ها ذاکر اسم امام حسین (ع) را به صورت نصفه یا به شکل‌های دیگری تلفظ میکند که شنونده اصلا متوجه مظمون ذکر نمیشود در این موارد این افراد ضربات مهلکی به مجالس مداحی و بدنه اصلی هیئت‌ها میزنند.
البته برخی از این افراد از روی جهل و نادانی باعث این کار میشوند و برخی با برنامه‌ریزی و با هدف مشخصی دست به این کارها میزنند.
آموش ذکر گفتن در هیئت
در ادامه چند فایل صوتی برای شما اماده شده است تا با استفاده از انها با نحوه ذکر گفتن در مداحی‌ها آشنا شوید. شما میتوانید این فایل‌ها را دانلود و یا به صورت آنلاین گوش کنید.
قسمت اول - قالب ذکر گفتن
قسمت دوم - فرق بین ذکر احساسی و طوفانی
قسمت سوم - جلوگیری از خشکی گلو
قسمت چهارم - انواع ذکر
قسمت پنجم - ذکر برای لطمه زنی
توجه: تمامی فایل‌های صوتی بالا از کانال تلگرامی آموزش روضه و مداحی برداشته شده است و کانون عصر بصیرت مسئولیتی در قابل درستی یا نادرستی فایل‌های بالا ندارد.
ذکر گفتن هم امری اصولی و فنی است که فقط با خواندن و یا گوش کردن چند اموزش نمیتوانید آن را یاد بگیرید. پیشنهاد ما به شما این است که اگر به صورت جدی قصد دارید ذاکر شوید و اصول ذکر گفتن را یاد بگیرید به این آموزش‌های کوچک بسنده نکنید و در اولین قدم در یک کلاس آموزش مداحی ثبت‌نام کنید و از استاد خود بخواهید تا اصول ذکر گفتن را به شما بیاموزد.
در قدم بعدی تا میتوانید در مجالس مداحی شرکت کنید و به نحوه ذکر گفتن ذاکر توجه کنید و اگر توانایی این را دارید میتوانید با یک یا چند ذاکر دوست شوید و از تجربیات آنها استفاده کنید.
در مرحله آخر هم فقط تمرین کنید و بعد از این که ذکر گفتن را به خوبی فرا گرفتید از مجالس کوچک شروع کنید و کم کم پیشرفت کنید و به مراحل بالاتر برسید.
حکم شرعی ذکر گفتن در هیئت
در ادامه به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان نظر مراجع تقلید در خصوص ذکر گفتن آورده شده است:
آیت الله خامنه ای:
سئوال: آیا گفتن ذکر "حسین، حسین" به صورت تند و پشت سرهم(شور)جایز است؟
جواب: ظاهرا مصداق غنا نباشد، اما بر اساس نظر ایت الله خامنه ای این کار فایده چندانی ندارد و بهتر است در مجالس عزاداری به جای این کار شعر و متن مداحی بیشتر اموزنده باشد:
«این مداحی شما، نوحه خوانی شما باید حکم یک منبر آموزنده را داشته باشد.»
یعنی قصیده‌هایی را بخوانید، مطالبی را داشته باشید که مردم بر معرفت شان نسبت به ائمه اطهار (ع) و تاریخی که گذشته است، وقایعی که در عاشورا اتفاق افتاده است اطلاع بیشتری پیدا کنند؛ باید یک منبر آموزنده باشد. البته نمی‌توانیم به طور کلی بگوییم حرام است؛ نه، حرام نیست و به عنوان یک فتوا نیست. به عنوان یک توصیه که به جای تکرار این الفاظ مطالبی گفته شود که برای مخاطبین ضمن اینکه عزاداری هست مفید هم باشد و بر معرفت آنها بیفزاید و چیز یاد بگیرند.
آیت الله مکارم شیرازی:
سئوال: اگر ذکر "حسین" در مداحی به صورت کامل تلفظ نشود و به شکل هایی مثل "حوسین" به جای "حسین" تلفظ شود چه حکمی دارد؟
جواب: باید از این گونه تکرار نام امام (ع) اجتناب کنند.
سوال: در مراسم عزاداری خصوصا در ایام محرم شاهد آن هستیم که فردی در کنار مداح به صورت صدای پس زمینه لفظ نام امام حسین (ع) را به صورت نامفهوم و پشت سر هم تکرار میکند. آیا این شیوه اشکالی ندارد؟
آیت الله خامنه ای:
اگر وهن جلسه عزاداری نباشد اشکال شرعی ندارد. سزاوار است جلسات عزاداری خالصانه، ساده و بی پیرایه از اینگونه اعمال برگزار شود.
آیت الله مکارم شیرازی:
از جمله اموری که باعث وهن مذهب میشود سبک‌های نامناسب مداحی‌هایی است که اخیرا به وجود آمده است. استفاده از سبک‌های مناسب مجالس لهو و فساد مخصوصا شیوه‌های غربی و گوش دادن به آنها جایز نیست.
آیت الله سیستانی:
به خودی خود جایز است.
آیت الله علوی گرگانی:
اگر عرفا موجب اهانت به نام اهل بیت علیهم السلام نشود اشکال ندارد.
آیت الله شبیری زنجانی:
اگر شأن مجلس عزا حفظ شود و موجب اختلاف نباشد، مانعی ندارد.
کاربران عزیز توجه داشته باشید که کانون عصر بصیرت تولید کننده این اموزش ها نیست و همان طور که گفته شده این اموزش ها از کانال تلگرامی استاد برداشته شده است، لذا ادمین توانایی پاسخ گویی به سئوالات شما در مورد ذکر گویی را ندارد.
اگر تجربه ای در زمینه ذکر گویی دارید خوشحال می شویم که در همین صفحه برای ما ارسال کنید.
با توجه به بند سوم این صفحه کپی برداری از این مطلب حتی با ذکر منبع مورد قبول مجموعه نیست و در صورت مشاهده از طریق قانون برخورد خواهد شد.
با تشکر که شرایط ما را درک می کنید.
با توجه به بند سوم این صفحه کپی برداری از این مطلب حتی با ذکر منبع مورد قبول مجموعه نیست و در صورت مشاهده از طریق قانون برخورد خواهد شد.
با تشکر که شرایط ما را درک می کنید.
مرتضی حجازیان
